U prethodnom tekstu "Kako postati pčelar početnik (I dio)" upoznali smo se sa mjestom za postavljanje košnica, za tip košnica kupili / dobili - i smjestili u svoj pčelinjak. Košnice smo smjestili u proljeće kao zajednice,  pčela izlazi i opći sa okolinom, poneke čak, vidimo, na sebi unose i polen.

Pčelinje gnijezdo
Pod pčelinjim gnijezdom se podrazumijeva skup ćelija na saću koje su zaposjele pčele i koje u svom sastavu ima.

Leglo

Pčelinje leglo u svom razvoju ima više faza – jaje - savijena larva - ispružena larva – lutka. Razvoj pčelinjeg jajeta traje 3 dana. Matica nosi u pčelinje saće koje je pripremljeno po jedno jaje (ima izuzetaka ali ovom prilikom nećemo se baviti tom temom). Kada matica snese jaje ono je na dnu ćelije, prozirno, bijelo i prvog dana stoji uspravno, drugog dana je koso, a trećeg dana je položeno na dnu ćelije. Za razvoj jajeta potrebna je temperatura od 34-35 °C. Ako je temperatura niža od ove onda nastaje zastoj u razvoju jaja. Ova faza razvoja legla traje isto i kod radilice / truta / matice. Krajem trećeg dana pucanjem opne na jajetu, iz jajeta izlazi larva koja leži na dnu ćelije u obliku sitnog crvića i zbog toga se zove savijena larva. Intezivnom prihranom larvi kvalitetnom hranom – mliječom, larva samo za tri dana uveća svoju težinu za 250 puta. Razvoj legla u obliku larve različita je kod matice / radilice / truta. Stadijum savijene larve kod matice traje 5-6 dana, kod radilice 6-7 dana a kod truta 7-9 dana. Obratiti pažnju do 3 dana razvoja, savijena larva hrani se mliječom, a od tri dana pa nadalje nastaju razlike u ishrani.

Savijena larva matice matičnjaci i dalje se hrane mliječom, a larve radilice dobijaju pergu i med. Ispružena larva nastaje kada savijena larva toliko naraste da potpuno ispuni dno ćelije saća. Period ispružene larve traje kod matice 2 dana, kod radilice 2-3 dana, kod truta 4-6 dana. Navedene faze odvijaju se u otvorenim ćelijama saća i takvo leglo naziva se otvoreno. Lutka nastaje onog trenutka kada se larva potpuno ispružila u ćeliji, kada pčele radilice počnu zatvarati ćelije u koje lutke nastavljaju sa daljim razvojem. Ukupno vrijeme razvoja matice iznosi 16-17 dana, radilice od 20-22 dana a truta 24-26.

Koliki je vijek života jedinki u zajednici?

Kao kod svih živih bića tako i kod pčela život različito traje. Život matice u zajednici najduže traje  5-6 godina, može i duže, ali zbog rentabilnosti i velike iskorišćenosti preporuka je da se matice mijenjaju svake ili svake druge godine.

Život pčele radilice u periodu aktivnog rada, traje ukupno od 30-40 dana. Kada se mlada pčela izleže prvih 6 dana obavlja domaćinske poslove u košnici – pčele domaćice. Iz košnice prvi put pčele izlijeću poslije navršenih 6 dana života i to okolo košnice, taj let oko košnica naziva se 'igra mladih pčela'. Od 6 do 12 dana života pčele hrane maticu i larve pčele hraniteljice 'dadilje'. Od 12 do 18 dana života pčele luče vosak i izrađuju saće 'pčele voskarice'. Od 18 dana svog života pa sve do 35-40 dana koliko žive, pčele sakupljaju nektar, polen, propolis i dr., pa se zato nazivaju pčele sabiračice 'sakupljačice'.

Zbog fenomenalne organizacije u zajednici imamo još nekoliko naziva pčela zbog podjele posla: 'stražarice', 'primačice', 'lepezačice', 'čistačice' i dr.

Život truta traje oko 56-57 dana. Trutovi imaju zadatak da oplode maticu. U periodu od marta pa do avgusta, a može da se dogodi i kasnije, trutovi žive tako da mogu slobodno da ulaze u svaku košnicu. U normalnim jakim pčelinjim društvima može se naći od 1000 do 2500 trutova.
Matica polaže u ćelije samo po jedno jaje. Period izvođenja matice od momenta polaganja jednodnevnih jaja pa do njenog izlaska iz matičnjaka traje 16 dana. Matica po svom izlasku sparuje se sa trutovima u roku od 4 pa čak do 8 dana. Po sparivanju od 2 do 4 dana počinje sa polaganjem jaja u ćelije, tako da dolazimo do računice da od polaganja jaja jednodnevnih prođe od 22 do 27 dana da bi počela da polaže jajašca.

Matica počinje da polaže jajašca sredinom januara od 5 do 10 dnevno, zatim se taj broj povećava do maja - juna da dođe po nekada neka i do 2000 jaja, zatim počinje smanjivanje tako da u septembru se smanji i izjednači sa februarom. Pčelinje društvo čine matica radilice i trutovi, s tim da u zimskom periodu trutova nema.

Brzina leta pčele je do 45km na čas, najbolje je kada su paše blizu pčelinjaka, da ne moraju daleko letjeti po nektar i polen. Kada je blizu pčelinja paša odnosno na domak svog pčelinjaka svi su srećni, a ostalo će doći uz strpljiv i znalački rad pčela i pčelara.

Slijedi nastavak...

(Redakcija AGRO-EKO Magazina zahvaljuje se ovom prilikom gdinu Slobodanu Jevtiću, dugogodišnjem pčelaru, koji nam je ustupio svoja saznanja o ovoj temi, kao i na dosadašnjoj saradnji)

(Piše: Slobodan Jevtić; prilagodio: AGRO-EKO Magazin)

VEZANI TEKSTOVI:

Kako postati pčelar - početnik (I dio)

Kako postati pčelar - početnik (III dio)

Lažne matice i matice trutuše: Kako postupiti i izbjeći štetu po pčelinju zajednicu

Od starog saća do satnih osnova

Moguće posljedice rojeve godine

Prirodno rojenje pčela kao način uvećanja pčelinje zajednice