Pored mnogobrojnih faktora koji utiču na sušenje kajsije, svakako je jedan od najznačajnijih i uticaj niskih temperatura u toku zimskog i proljetnog perioda. Da bi se spriječilo prijevremeno sušenje već zasađenih mladih nisko kalemljenih stabala kajsije treba u toku zimskih mjeseci (novembar-januar) omotati debla (od zemlje do ramenih grana) papirnim omotačem.

Najbolje je ako se koristi višeslojni papir od starih vreća. Stabla treba da budu omotana sve dok ne prođe opasnost od poznih proljetnih mrazeva (početak maja). Poslije toga skinuti ove omote i tako ostaviti debla sve do slijedeće jeseni. Ovu operaciju treba ponavljati svake godine sve dok se na deblu ne formira dovoljno debeli plutasti sloj kore koji će kao izolator preuzeti ulogu zaštite od proljetnog dnevnog zagrijavanja i noćnog hlađenja prizemnog dijela debla.

Nisko kalemljene kajsije, ako prežive mladalački period i formiraju zaštitni plutasti sloj kore, mogu doživjeti duboku starost kao i visoko kalemljene sa deblom od šljive.

Kako navodi 'Poljoprivreda Niša', apopleksija kao pojava prijevremenog iznenadnog sušenja kajsije vrlo je raširena i to kako u zemljama Evrope, tako i u ostatku svijeta. Otkrivanjem i determinacijom pravog uzročnika prijevremenog izumiranja kajsije – apopleksije – savremeno shvatanje ove pojave, koje su već prihvatili mnogi istraživači, nalaže da se umjesto neodređenog pojma apopleksija, usvoji novi, pravi nazivi za pojedine simptome izumiranja.

Tako, na primjer, treba koristiti naziv bakteriozno izumiranje i rak rane kada je u pitanju bakterija Pseudo monas syringae van Hall. prouzrokovač bolesti, citosporozno izumiranje kada je gljiva Cytospora cincta Sacc. izazivač sušenja, vertiliciozna uvelost kada se Verticlium dahliae Kleb. javlja kao prouzrokovač sušenja ili sušenje usljed inkopatibilnosti kada je uzročnik nepodudarnost podloge i sorte, sušenje usled gušenja (asfiksije) korijena kada je to posljedica visokog nivoa podzemnih voda itd.

Da bi se proizvođači i drugi stručnjaci koji se bave unapređenjem gajenja kajsije bolje upoznali i prihvatili dosadašnja saznanja o uzročnicima apopleksije kajsije, svi činioci prema načinu djelovanja na pojavu apopleksije mogu da se razvrstaju u tri grupe: ekološki činioci, biološki činioci neparazitne prirode i biološki činioci parazitne prirode.

Ekološki činioci koji u velikoj mjeri doprinose širenju i masovnosti apopleksiji kajsije su:

• pojava mraza i kolebljivih temperatura, naročito poznih mrazeva koji izazivaju pucanje kore i izmrzavanje tkiva, stvarajući rane na deblu i ramenim granama kroz koje nastaje infekcija patogenim izazivačima;
• pojava suvišnih voda u zemljištu koje izazivaju gušenje (asfiksiju) korijena ili podstiču razvitak parazitnih gljiva u zemljištu;
• pojava suše u toku vegetacije, naročito pri obilnoj rodnosti kada se voćke suviše iscrpljuju i ostaju bez dovoljno rezervnih materija u tkivima, zbog čega postaju podložne izmrzavanju ili napadu patogenih izazivača u toku mirovanja.

Dobrim izborom lokaliteta i zemljišta za podizanje zasada kajsije, kao i odgovarajućom njegom voćaka, ovi nedostatci mogu znatno da se umanje ili potpuno eliminišu.

Grupa bioloških činilaca neparazitne prirode koji najviše djeluju na prevremeno sušenje kajsije čine:

• anatomsko-fiziološka inkopatibilnost između podloge ili posrednika (deblotvorca) i sorte;
• loš izbor podloge i njena nedovoljna adaptivnost prema zemljišnim uslovima;
• osjetljivost sorte prema ekološkim činiocima i patogenim izazivačima sušenja;
• uticaj visine kalemljenja;
• uticaj gustine sadnje;
• nepravilna i neblagovremena primjena agrotehničkih mera, a naročito nedovoljna ishrana, zaštita i vlažnost zemljišta.

Grupa bioloških činilaca parazitne prirode čine neke patogene bakterije, gljive, virusi i mikroplazme koje pojedinačnim ili uzajamnim djelovanjem direktno izazivaju izumiranje stabala kajsije, ili u sadejstvu sa drugim činiocima doprinose ubrzanju procesa izumiranja i masovnost pojave. U kontinentalnim i umjereno kontinentalnim klimatskim uslovima, najznačaniji patogeni izazivači prijevremenog sušenja kajsije su:

• bakterija (Pseudomonas syringae van Hall. )
• gljive (Citospora cincta Sacc., Verticilium dahliae Kleb., Phytophtora spp., Monilia laxa, Gnomonia erythrostoma (Pers.) Auresw., Eutypa laata (Pers: Fr) Tul., Armilaria mellea, Roselinia necatrix).

Paunović (1992.) navodi da i neki virusi i mikoplazme mogu da izazovu prijevremeno sušenje (apopleksiju) kajsije, kao što su: Prunus steam piting virus, virus kompleksa hlorotičnog lišća kajsije, virus rupičavosti i uzanog lista, hlorotično lišće u obliku lijevka i proliferacija ljetorasta. Iz navedenog se vidi da postoje mnogi činioci ekološke, biološke i patogene prirode koji uzrokuju prijevremeno sušenje (apopleksiju) kajsije. Da bi se štete od apopleksije umanjile ili potpuno otklonile, a na osnovu determinisanih i utvrđenih uzročnika, potrebno je sprovoditi odgovarajuće preventivne ili kurativne mjere zaštite.

(Izvor: Poljoprivreda Niša; prilagodio: AGRO-EKO Magazin)